“Strange days have found us Strange days have tracked us down They’re going to destroy Our casual joys”

Strange days (παράξενες ημέρες). Αυτό ακούγαμε κάποτε και ίσως οι πιο παλιοί να θυμούνται το τραγούδι των Doors.

Αυτές οι μέρες τελικά είναι εδώ! Αρχίζουμε να τις ζούμε. Ημέρες που κανένας από εμάς δεν έχει ζήσει γεμάτες αβεβαιότητα.

Κόσμος στα super market ψάχνει για αντισηπτικά, τρόφιμα φεύγουν από τα ράφια των super markets και γεμίζουν τα ράφια και τις αποθήκες των σπιτιών, οι δρόμοι αρχίζουν να ερημώνουν και η αγκαλιά έχει γίνει απαγορευτική. Σκηνές από ταινία επιστημονικής φαντασίας γίνονται πραγματικότητα. Η χαρά σιγά σιγά, αρχίζει να φεύγει από το πρόσωπο και ο φόβος αρχίζει να παίρνει τη θέση της.

Όλοι αρχίζουμε να κάνουμε παρέα με το άγνωστο και την αβεβαιότητα 

Μέχρι χθες η ρουτίνα και το γνώριμο έμοιαζαν βαρετά. Τώρα η κανονικότητα, το «δουλειά-γραφείο, βόλτα» φαντάζει πολυτέλεια. Αυτά που ήταν δεδομένα (και ίσως τετριμμένα) μεταμορφώνονται σε κάτι πολύτιμο.

Ξαφνικά συνειδητοποιούμε ότι δεν υπάρχει ασφάλεια και ότι η ζωή είναι αβέβαιη. Ανά πάσα στιγμή, μπορεί εμείς ή κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο να αρρωστήσουμε. Η παροδικότητα – κάτι που θεωρητικά όλοι γνωρίζουμε- αρχίζουμε να τη βιώνουμε.

Eνα απροσδόκητο γεγονός προκαλεί αυτόματα σκέψεις για να μπορέσει να κατανοηθεί. Όταν δεν υπάρχει απάντηση, η αβεβαιότητα διαπερνά τη συνείδηση και σιωπηρές ερωτήσεις κάνουν την εμφάνισή τους: «τι είναι αυτό;” “πώς αντιμετωπίζεται;», «τι πρέπει να κάνω;», «τι αλήθεια μπορεί κάποιος να κάνει μέσα στο σπίτι κλεισμένος»; «Μπορώ να περιοριστώ;».

Μας ζητάνε να «μείνουμε μέσα» και μας αγχώνει γιατί έχουμε μάθει συνέχεια να ζούμε με περισπασμούς, να ασχολούμαστε με κάτι όλη ημέρα.

Είμαστε προγραμματισμένοι στην ταχύτητα του «κάνω» 

Πριν αυτές τις παράξενες ημέρες, πολλές φορές στις συναντήσεις μου, άκουγα γονείς να λένε ότι δεν έχουν χρόνο για τα παιδιά τους λόγω εργασίας και υποχρεώσεων. Τώρα αναρωτιούνται τι θα κάνουν με τα παιδιά (και κάποιοι αναρωτιούνται πώς θα συνυπάρξουν με τους συντρόφους τους)

Το πώς θα αντιμετωπίσουμε και θα ανταποκριθούμε στη δύσκολη και άγνωστη αυτή κατάσταση, συνδέεται με το πώς αντιμετωπίζουμε τους προσωπικούς μας δαίμονες και αυτό θα έχει αντίκτυπο στο πώς θα ανταποκριθούμε ως κοινότητα και κράτος στην εξωτερική απειλή που δεχόμαστε.

Η αλλαγή είναι πάντα δύσκολη υπόθεση για τον εγκέφαλό μας.

Η πρακτική Mindfulness μπορεί να βοηθήσει για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες και παράξενες ημέρες.

Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να περάσουμε αυτό το δύσκολο διάστημα με μεγαλύτερη ενσυνειδητότητα.

1.  Το πρώτο βήμα είναι η επίγνωση. Είναι σημαντικό η αποδοχή της πραγματικότητας-ακόμη και αν αυτή η πραγματικότητα είναι οδυνηρή. Η αλλαγή αρχίζει από την επίγνωση. Μπορεί να μην ζητήσαμε αυτή την πραγματικότητα ούτε να θέλουμε να τη ζήσουμε, αλλά ….αυτή είναι.

Η πραγματικότητα είναι αυτή που είναι, όχι αυτή που θα θέλαμε να είναι ή αυτή που πιστεύουμε ότι είναι.

Bέβαια θέλει αρκετό χρόνο για να προσαρμοστούμε και να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας.

2. Αναγνώριση συναισθημάτων και σκέψεων: Οι ανήσυχες σκέψεις και τα δυσφορικά συναισθήματα θα μας χτυπήσουν την πόρτα (αν δεν το έχουν κάνει ακόμη). Δεχτείτε τα και μην προσπαθήστε να τα αποφύγετε. Έρευνες δείχνουν ότι η αποφυγή συναισθημάτων το μόνο που καταφέρνει είναι να τα θρέφει και τα κάνει πιο δυνατά.

Παρατηρήστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας καθώς και τις σωματικές αισθήσεις. Παρατηρήστε τα με περιέργεια, καθώς αναδύονται, και φεύγουν, χωρίς να τα αφήσετε να σας ρουφήξουν.

3. Η παρούσα στιγμή: Η αβεβαιότητα της κατάστασης και το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η πορεία της πανδημίας, δημιουργεί υψηλά επίπεδα άγχους. Το να κατακλυζόμαστε όμως συνέχεια από φόβους του μέλλοντος και αβεβαιότητα, αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα σπιράλ άγχους. Για αυτό είναι σημαντικό να μένουμε όσο μπορούμε στην παρούσα στιγμή. Ένα βήμα τη φορά.

Αν κάποιες στιγμές νιώθετε το άγχος να σας κατακλύζει ή ο πανικός κάνει την εμφάνισή του, δοκιμάστε αυτή την άσκηση:

α) Εισπνεύσετε αργά, μετρώντας μέχρι το 4

β) κάνετε μια παύση μετρώντας νοερά 4 χρόνους και

γ) εκπνεύστε σε 7 χρόνους.

Αυτό θα βοηθήσει να επιβραδυνθεί ο καρδιακός παλμός και το σώμα να γυρίσει σε κατάσταση ηρεμίας και στην παρούσα στιγμή.

4. Παρατηρήστε το σώμα σας: Μια από τις πιο σημαντικές οδηγίες για την αντιμετώπιση του ιού είναι να μην βάζουμε τα χέρια μας στο πρόσωπο. Κάτι που κάνουμε πολλές φορές την ημέρα αυτόματα. Έχετε παρατηρήσει ότι τώρα που δεν επιτρέπεται να το κάνουμε, τώρα είναι οι περισσότερες φορές που νιώθουμε φαγούρα;

Είναι ευκαιρία για πρακτική Mindfulness. Παρατηρήστε πότε θέλετε να αγγίξτε το πρόσωπό σας. Πριν βάλετε το χέρι στο πρόσωπο να ξυστείτε, σταματήστε και παρατηρήστε για λίγα δευτερόλεπτα τη φαγούρα. Μην αντιδράτε αμέσως.

Αυτά τα δευτερόλεπτα είναι σημαντικά για να σας δώσουν το χρόνο να έχετε επίγνωση και να πάρετε ένα μαντηλάκι αντί να αγγίξτε το πρόσωπο με τα χέρια σας. Ίσως και να παρατηρήσετε ότι σε αυτά τα δευτερόλεπτα η φαγούρα να έχει εξαφανιστεί!

5. Χτίσιμο δομής: Επειδή είναι πολύ πιθανό να μείνουμε στα σπίτια μας για αρκετό καιρό, καλό είναι να υπάρχει μια δομή στην καθημερινότητα ώστε να υπάρχει η αίσθηση της ασφάλειας και της βεβαιότητας. Αυτό δεν θα γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλά θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει στο πίσω μέρος του νου σας.

Για παράδειγμα, ξυπνάτε το πρωί την ώρα που ξυπνάτε κάθε ημέρα, ντυθείτε, διατηρήστε σωστά γεύματα. Χτίστε μια καθημερινότητα και ακολουθήστε την. Εργασία το πρωί, φαγητό το μεσημέρι, κάποια ίσως διαδικτυακή δραστηριότητα, διάβασμα κλπ.

Δημιουργήστε επίσης μια νέα ρουτίνα για τα παιδιά. Όλοι θα πρέπει να φανούμε ευέλικτοι, δημιουργικοί και προσαρμοστικοί.

6.  Ραντεβού με τον εαυτό και τους άλλους: Eνα φόβο που ακούω πολύ συχνά αυτές τις ημέρες από τους θεραπευόμενους μου είναι ότι “θα περιοριστούμε για πολύ καιρό”, “δεν θα αντέξω την καθημερινότητα”, “θα τρελαθώ”, “με περιορίζουν χωρίς τη θέλησή μου”. Όλες αυτές είναι απολύτως φυσιολογικές σκέψεις.

Μήπως όμως υπάρχει ένας διαφορετικός τρόπος για να δούμε την όλη εικόνα; Ίσως να το βλέπαμε ως retreat αφιερώνοντας χρόνο στην πρακτική, στον εαυτό μας και στους αγαπημένους μας. Σε μια καθημερινότητα που τρέχουμε από το ένα ραντεβού στο άλλο, δεν υπάρχει χώρος για τον εαυτό μας και τους κοντινούς μας ανθρώπους. Αυτή η περίοδος μπορεί να είναι ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη και σύνδεση.

Είναι η ευκαιρία να φύγουμε από την ταχύτητα του «κάνω» και να βιώσουμε την ταχύτητα του «υπάρχω»

Είναι πολύ εύκολο σε στιγμές σαν και αυτές να μας καταπιούν η τηλεόραση, το Netflix ή τα videogames. Το να κάνουμε παρέα στον εαυτό μας είναι δύσκολο και άγνωστο. Κάποιος είπε ότι ο εαυτός μας είναι όπως ένας κακός γείτονας. Κανένας δεν θέλει να του κάνει παρέα!

Ίσως όμως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνουμε πράγματα που θέλαμε και δεν είχαμε το χρόνο ή να μάθουμε μια νέα δεξιότητα, ή να αφιερώσουμε χρόνο στα αγαπημένα μας πρόσωπα (έστω και διατηρώντας τις αποστάσεις). Είναι μοναδική ευκαιρία να μοιραστούμε συναισθήματα και σκέψεις με την οικογένειά μας. Να δώσουμε νόημα στη ζωή μας.

7.    Ευγνωμοσύνη: Τέλος μην ξεχνάτε ότι η ζωή συνεχίζεται και μέσα σε αυτή τη δυσκολία υπάρχουν πράγματα για τα οποία μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες.

H ευγνωμοσύνη μας βοηθάει να βάζουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση.

Έρευνες δείχνουν ότι κάθε φορά που εκφράζουμε ευγνωμοσύνη ή δεχόμαστε την ευγνωμοσύνη των άλλων, ντοπαμίνη απελευθερώνεται στον εγκέφαλο και μας κάνει να νιώθουμε ευτυχισμένοι.

Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που κάνουμε παρέα με το φόβο και την αβεβαιότητα, οι ψυχικές μας αντοχές θα δοκιμαστούν. Να θυμόμαστε να βάζουμε την προσοχή μας στο καλό και στο αισιόδοξο κομμάτι και στα μικρά όμορφα πράγματα που πολλές φορές τα θεωρούμε δεδομένα.

Οι “παράξενες μέρες” θα περάσουν.