Κάθε ένας από εμάς έχει το δικό του σαμποτέρ. Είναι αυτός που δεν μας αφήνει να πετύχουμε τους στόχους μας και βάλουμε τα θέλω μας σε δράση.
Ο σαμποτέρ είναι η φωνή μέσα στο μυαλό μας που συνήθως μας μιλάει αρνητικά: «δεν είσαι αρκετά καλός» «δεν θα τα καταφέρεις» «μην εμπιστεύεσαι κανέναν» «πάντα έτσι θα είσαι» «ποτέ δεν θα κάνεις φίλους» κλπ. Ο σαμποτέρ πιστεύει ότι μπορεί να μας προστατεύσει από το να κάνουμε αλλαγές και δεν θέλει να αναλάβει κάποιο ρίσκο.
H φωνή του σαμποτέρ κάνει την εμφάνισή της όταν είμαστε μικρά παιδιά και είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός.
Μας προστάτευε από το να μην πονάμε, από απειλές για τη συναισθηματική και σωματική μας επιβίωση ως παιδιά.
Όταν γινόμαστε ενήλικες δεν τον χρειαζόμαστε πια. Μπορεί κάποτε να μας προστάτευε αλλά τώρα μας είναι εμπόδιο. Δυστυχώς όμως αυτός έχει ήδη γίνει μόνιμος κάτοικος του νου και πιστεύει ότι προσπαθεί να μας προστατεύσει.
Για παράδειγμα, ίσως κάποια στιγμή στη ζωή μας ως παιδιά να πήραμε κάποιο ρίσκο και να αποτύχαμε ή οι γονείς μας να μας έμαθαν ότι ο κόσμος είναι ένα τρομακτικό μέρος για να ζεις και θα πρέπει να μένεις μόνος. Ή ακόμη μπορεί στα μάτια των γονιών μας να μην είμασταν «αρκετά καλοί».
Έτσι στην ενήλικη ζωή μας, όταν για παράδειγμα θέλουμε να πάρουμε ένα ρίσκο, ο σαμποτέρ εμφανίζεται και μας αποτρέπει για να μην ξαναπονέσουμε και απογοητευτούμε.
Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ήδη ζούμε με τον πόνο αυτού που ο σαμποτέρ προσπαθεί να αποφύγει
Ποιον σαμποτέρ κουβαλάτε;
Ο Shirzad Chamine αναφέρει 10 κατηγορίες σαμποτέρ.
Ο επικριτικός: Είναι οικουμενικός, και όλοι τον έχουμε. Είναι ο σαμποτέρ ηγέτης! Είναι αυτός που προτρέπει όλους τους άλλους σαμποτέρ να αναλάβουν δράση. Βρίσκει συνεχώς λάθη στον εαυτό μας και στους άλλους. Δημιουργεί άγχος, θυμό, ενοχή, ντροπή. Η φωνή του είναι πολύ σκληρή και παρόλο που είναι καταστρεπτικός εμφανίζεται ως μια φωνή «σκληρής αγάπης».
Ο αποφευκτικός: Αυτός ο σαμποτέρ έχει το σύνδρομο της Πολυάννας δίνοντας έμφαση στη θετικότητα με ακραίο τρόπο. Αποφεύγει τα δυσάρεστα και τις συγκρούσεις. Δεν θέλει να αντιπαρατεθεί γιατί νιώθει άβολα.
Ο ελεγκτικός: Έχει ανάγκη να ελέγχει καταστάσεις και τους γύρω του. Δημιουργεί υψηλό άγχος και ανυπομονησία στους γύρω του όταν δεν μπορεί να ελέγξει τις καταστάσεις. Στο μυαλό του υπάρχει η εγγραφή ότι είτε κάποιος έχει τον έλεγχο ή δεν τον έχει. Δεν υπάρχει μέση λύση.
Μακροπρόθεσμα δημιουργεί δυσφορία στους γύρω του, αφού δεν τους αφήνει να αναπτυχθούν και να αναδείξουν το δικό τους δυναμικό. Η κοσμοθεωρία του είναι ότι ο έλεγχος παράγει καλύτερα αποτελέσματα από τους ανθρώπους γύρω του.
Ο θυματοποιημένος: Τείνει να επικεντρώνεται κυρίως στα δυσφορικά και επώδυνα συναισθήματα και λειτουργεί ως μάρτυρας. Με αυτό τον τρόπο κερδίζει την προσοχή, τη στοργή και την αγάπη.
O ακούραστος: Συνέχεια ζητά περισσότερο ενθουσιασμό. Βρίσκεται συνέχεια σε μια κίνηση κυνηγώντας την επόμενη δραστηριότητα χωρίς να μπορεί να βρει ικανοποίηση. Ζει συνέχεια σε περισπασμούς για αυτό χάνει την προσοχή στα πράγματα και στις σχέσεις που έχουν νόημα.
Οι γύρω του έχουν δυσκολία να συμβαδίσουν μαζί του και συχνά αισθάνονται αποστασιοποιημένοι. Το να είναι συνέχεια απασχολημένος επιδιώκοντας να ζήσει μια πλήρη ζωή, στο τέλος χάνει τη ζωή γιατί δεν μπορεί να τη βιώσει.
O υπερ-επιτυχημένος: Αποκομίζει σεβασμό και αυτοπεποίθηση από τα επιτεύγματα και τις επιδόσεις. Συνήθως είναι αυτός που δουλεύει ακατάπαυστα. Επικεντρώνεται κυρίως στις εξωτερικές επιτυχίες και όχι στα εσωτερικά κριτήρια για ευτυχία. Πιστεύει ότι η αποδοχή των άλλων εξαρτάται από την απόδοσή του και την επιβεβαίωση των άλλων.
Αυτός που ευχαριστεί: Συχνά βάζει τις ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους. Προσπαθεί να κερδίσει την αποδοχή και την αγάπη των άλλων βοηθώντας τους, με το να τους ευχαριστεί συνέχεια ή προσπαθώντας να τους σώσει. Συνήθως στο τέλος μπλέκει σε καταστάσεις δύσκολες και τελικά απογοητεύεται και έχει μεγάλο άγχος.
O τελειομανής: Έχει ανάγκη για τελειότητα και δημιουργεί άγχος στους γύρω του. Απορροφά ενέργεια για να επιτύχει την τελειότητα που δεν είναι απαραίτητη. Οι γύρω του ζουν σε μια συνεχή απογοήτευση με τον εαυτό τους αφού τα πράγματα ποτέ δεν είναι τέλεια. Πιστεύει ότι η τελειότητα είναι καλή και κανένα τίμημα δεν είναι αρκετά υψηλό.
Ο ορθολογιστής: Έχει ενεργητικό νου και εστιάζει έντονα και αποκλειστικά στην ορθολογική επεξεργασία όλων των πραγμάτων ακόμη και των σχέσεων. Συνήθως βλέπει τα συναισθήματα ως χάσιμο χρόνου. Οι υπερβολικά ορθολογικές τάσεις δεν τον αφήνουν να βιώσει βαθιά συναισθήματα.
Σε εγρήγορση: Βρίσκεται συνέχεια σε εγρήγορση με ένα νευρικό τρόπο και κάνει τους γύρω τους να αισθάνονται μια μόνιμη ανησυχία για όλους τους κινδύνους που υπάρχουν και για το ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά. Δεν ξεκουράζεται ποτέ. Μεγαλοποιεί τους κινδύνους και για το λόγο αυτό βρίσκεται σε αδιάκοπη επαγρύπνηση γιατί πιστεύει ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισή τους.
Ο καθένας από εμάς έχει το δικό του σαμποτέρ.
Σε ποια κατηγορία ανήκετε;
Ποιος σαμποτέρ σας επισκέπτεται πιο συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας;
Πώς να διαχειριστείτε το σαμποτέρ σας;
Παρακάτω είναι 3 βήματα για να αντιμετωπίσετε το σαμποτέρ, τη φωνή αυτή στο κεφάλι σας που πολλές φορές δεν μας αφήνει να προχωρήσουμε και μας δημιουργεί φόβο.
Αναγνώριση: Αναγνωρίστε ότι αυτή η φωνή υπάρχει σε όλους μας. Διαχωρίστε τη φωνή του από τη δική σας φωνή. Δεν σημαίνει ότι επειδή υπάρχει και σας μιλάει έχει και δίκιο. Μην παλεύετε μαζί του γιατί χάνετε την ενέργειά σας. Μην αντιστέκεστε γιατί τρέφεται από την αντίσταση. Αντίθετα, καλωσορίστε τον για λίγο και προσκαλέστε τον να σας πει αυτό που θέλει. Μην ξεχνάτε ότι ο σαμποτέρ πιστεύει ότι θέλει να σας προστατεύσει.
Ακούστε: Παρατηρήστε τι ακριβώς σας λέει και σε ποιες περιπτώσεις σας επισκέπτεται. Απλά παρατηρήστε τον, ακούστε τον. Όσο περισσότερο τον γνωρίζουμε, τόσο καλύτερα μπορούμε να τον κατανοήσουμε και να ηρεμήσουμε τις ανησυχίες του. Ακούστε με προσοχή τις λέξεις και τις φράσεις που χρησιμοποιεί.
Θυμηθείτε ότι ο σαμποτέρ συνήθως μιλάει με απολυτότητα…όπως «ποτέ» «πάντα», «τίποτα», «όλοι» χρησιμοποιώντας εκφράσεις όπως «πρέπει», «δεν μπορείς» κλπ.
Παρατήρηση: Παρατηρήστε τις αισθήσεις στο σώμα σας όταν σας επισκέπτεται και τα συναισθήματα που γεννά. Βάλτε όνομα στο συναίσθημα. Χάνει τη δύναμή του επάνω μας όταν μπορούμε να προσδιορίσουμε αυτό που είναι, όταν παρατηρούμε αυτόν και εμάς και μετά επιλέγουμε να κάνουμε αυτό που πιστεύουμε ότι είναι καλύτερο.
