Ζούμε σε πολύ αβέβαιη περίοδο. Γεμάτη φόβο και ανησυχία για όλα. Ξαφνικά η κανονικότητα της ζωής ανατράπηκε μέσα σε μια στιγμή! Σταματήσαμε λίγο πολύ να δουλεύουμε, καταστήματα κλείσανε, άνθρωποι χάνουν την εργασία τους, το μέλλον είναι αβέβαιο καθώς και η οικονομία. Νιώθουμε ότι δεν έχουμε επιλογές.

Νιώθουμε ότι έχουμε χάσει την ισορροπία μας, και όλοι αναρωτιόμαστε τι να κάνουμε και πώς να το κάνουμε.

Αναρωτιόμαστε για το πώς πρέπει να πλένουμε τα χέρια μας, αν τα αντισηπτικά μαντηλάκια και το οινόπνευμα απολυμαίνουν τα γάντια ή όχι, αν πρέπει ή όχι να φοράμε μάσκες, αν τα περιοριστικά μέτρα είναι καλύτερα από την ανοσία της αγέλης. Νιώθουμε μπερδεμένοι.

Kαι βέβαια πολλά ερωτήματα αρχίζουν να γεννιούνται: πόσο θα διαρκέσει αυτό; Πόσο θα μπορέσω να καθίσω κλεισμένος στο σπίτι; Πώς θα είναι η επόμενη μέρα μετά την επιδημία; Θα κολλήσω και εγώ; Και αν κολλήσουν οι ηλικιωμένοι γονείς μου; Και αν πεθάνουν αγαπημένα μου πρόσωπα; Τι θα γίνει αν αυτός ο ιός χτυπήσει φτωχούς ανθρώπους σε αναπτυσσόμενες χώρες ή τις πιο ευπαθείς ομάδες που ήδη παλεύουν με κάποια ασθένεια;
Όλες αυτές οι ερωτήσεις και πολλές άλλες, είναι απολύτως φυσιολογικές.

Υπάρχει όμως και συνέχεια.

Όλοι μας ανησυχούμε και νιώθουμε ανασφαλείς με αυτή την πρωτοφανή επιδημία. Δεν είναι καθόλου εύκολο- τουλάχιστον για μένα αλλά φαντάζομαι και για εσάς- να ακούμε συνέχεια πόσοι συνάνθρωποι μας χάνουν τη ζωή τους καθημερινά και πόσοι κινδυνεύουν. Δεν είναι εύκολο να μην μπορούμε να αγκαλιάσουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα ιδιαίτερα όταν είναι μεγάλης ηλικίας.
Σήμερα, ολόκληρες χώρες θρηνούν.

Ο θρήνος δεν είναι μόνο ατομική ούτε μόνον οικογενειακή υπόθεση.

Ο θρήνος είναι διευρυμένος, είναι συλλογικός.

Τα συναισθήματα που δημιουργούνται είναι πολύ έντονα.
Σε καταστάσεις κινδύνου και φόβου, ο εγκέφαλός μας μπαίνει σε κατάσταση ‘φυγής ή πάλης’ και αντιδρά πολύ έντονα. Επειδή δεν γνωρίζουμε καν τον εχθρό γιατί είναι αόρατος, αυτό μπορεί να μας κάνει να παγώνουμε και να ακινητοποιούμαστε.

Η κατάσταση της «φυγής ή πάλης» είναι χρήσιμη αντίδραση γιατί μας κινητοποιεί να σώσουμε τη ζωή μας. Όμως, μπορεί να γίνουμε επιθετικοί, ή να απομονωθούμε ή να κοιτάμε μόνο τον εαυτό μας.

Υπάρχει όμως και μια αντίθετη συμπεριφορά ένα αντίθετο ένστικτο που μπορούμε να απαντήσουμε στις στρεσογόνες καταστάσεις και είναι αυτή που ονομάζουμε “προστατευτική και στοργική συμπεριφορά”

Και αυτή η συμπεριφορά όπως και η συμπεριφορά της «φυγής ή πάλης» έχει εξελικτική βάση. Η φυγή ή πάλη κινητοποιείται από την αδρεναλίνη. Η προστατευτική και στοργική συμπεριφορά κινητοποιείται από την ωκυτοκίνη.

Είναι η συμπεριφορά που επικεντρώνεται στο να δημιουργήσει σχέσεις και τείνει χείρα βοηθείας στους άλλους. Yπάρχει σε όλα τα θηλαστικά και αναδύεται από το ένστικτο να φροντίζουμε τους άλλους και από μια παρόρμηση να δημιουργούμε σχέσεις και να ζητάμε υποστήριξη σε εποχές κρίσης. Υπάρχει εδώ και 120 εκατομμύρια χρόνια ως μέρος της φυσιολογίας μας. Και τη βλέπουμε στις συντροφικές σχέσεις, ή στη σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού και βέβαια σε περιόδους σαν και αυτές που ζούμε σήμερα.

Το συναίσθημα της μοναξιάς και της απομόνωσης που πολλοί από εμάς μπορεί να νιώθουμε μας αφήνει ευάλωτους σε πολλά αρνητικά συναισθήματα και συμπεριφορές. Σε αυτές τις δύσκολες ώρες είναι σημαντικό να κινητοποιήσουμε τη «προστατευτική και στοργική συμπεριφορά». Έρευνες δείχνουν ότι αυτή η συμπεριφορά μπορεί να καλλιεργηθεί και να αναπτυχθεί. Είναι η βιολογική συμπεριφορά που μας επιτρέπει να νιώσουμε ενσυναίσθηση, συμπόνια και αγάπη.

Κοινωνική απόσταση δεν σημαίνει και συναισθηματική αποκοπή.

Για να μπορέσουμε να βγούμε από αυτό με τις λιγότερες απώλειες, το μόνο σημαντικό είναι το ΜΑΖΙ και το αίσθημα της συλλογικότητας. Είμαστε όλοι μαζί σε αυτό.

Όλοι βράζουμε στο ίδιο καζάνι. Όμως έχουμε επιλογές. Μπορούμε μέσα στο καζάνι να πάρουμε το χώρο του διπλανού μας διώχνοντας τον μακριά, πιστεύοντας ότι είναι διαφορετικός από εμάς ή ο καθένας μας να σεβαστεί το χώρο του άλλου και να είμαστε υπομονετικοί εκφράζοντας συμπόνια και καλοσύνη.

Εκτός από το να μένουμε σπίτι (που είναι βασικό), ας βοηθήσει ο καθένας μας όπως μπορεί αυτούς που έχουν ανάγκη και μας χρειάζονται.

Ενώ το στρες και ο φόβος μπορεί να προκαλέσει κρίση και πανικό, μπορούμε να βάλουμε τις δυνάμεις μας, και να βρούμε νόημα μέσα από αυτή την κατάσταση.

Χρειαζόμαστε θάρρος μαζί με την πεποίθηση ότι, ό,τι κάνουμε θα κάνει τη διαφορά.

Οι ζωές μας έχουν αλλάξει και τίποτα δεν θα είναι ίδιο μετά από αυτή την εμπειρία.

Αν είμαστε αγχωμένοι, πανικοβλημένοι και φοβισμένοι μπορεί να πιστέψουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα και να παραιτηθούμε. Αν παγώνουμε από το φόβο μας τότε οι αγαπημένοι μας μπορεί να χαθούν.

Θυμηθείτε ότι έχουμε επιλογές. Μπορούμε να προσφέρουμε φροντίδα στους εαυτούς μας και τους άλλους ή μπορούμε να αρνούμαστε την πραγματικότητα και να βάζουμε σε κίνδυνο τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Μπορούμε να μείνουμε κλεισμένοι στο καβούκι μας «γκρινιάζοντας» ή να συνεχίσουμε να συνδεόμαστε με τους γύρω μας και να δίνουμε χέρι βοήθειας. Μπορούμε να πάρουμε το δρόμο της αδρεναλίνης ή της ωκυτοκίνης.

Η επιλογή….δική σας.

«Η συμπόνια είναι αυτή που μας δένει τον έναν με τον άλλο, όχι με
λύπηση ή με χειραγώγηση, αλλά ως ανθρώπινα όντα που έχουν μάθει
με ποιον τρόπο μπορούν να μετατρέπουν τον κοινό πόνο σε ελπίδα για
το μέλλον”
Nelson Mandela